Overzicht verhalen

Kinderdijk heeft veel molens. Maar gemeente Kaag en Braassem heeft er meer; twintig om precies te zijn. Eén daarvan is de Kalkmolen langs de Doespolderweg in Hoogmade. Arie Driesprong is de trotse molenaar van deze wipmolen en ontvangt graag mensen. ‘De koffie en thee staat klaar voor iedereen die de molen wil bekijken. Dit kan op woensdag en zaterdag en als de wieken draaien.’

Kwekers teelden hier vroeger groffies: kleine augurken. Mislukte oogsten waren de schuld van het zwemmende Groffiemonster. Ouders waarschuwden kinderen weg te blijven van de waterkant: het Groffiemonster was ook gek op kinderbenen.

Jacobswoude is de naam van een ‘verdwenen dorp’ dat op het grondgebied van de gelijknamige gemeente lag. In de geschiedschrijving komt Jacobswoude voor het eerst voor in het jaar 823. Volgens de geruchten verdween het dorp in 1740. Maar het dorp heeft waarschijnlijk nooit bestaan…

De huidige infrastructuur van de polder ontstond rond 1960 door ruilverkaveling. Er werd 23 hectare grond bijgemaakt en er werden vijf wegen aangelegd. Bedrijven werden ontsloten en ruilden onderling gronden om uit te kunnen breiden.

Vrouwtje Paling had de gave om met vissen te communiceren. Als zij aan de waterkant ging zitten en de vissen riep kwamen de braassems, baarzen, palingen, zeelten en karpers naar haar toe.

‘De molen staat te teuten.’ Molenaar Hans Lippens kijkt uit het raam van zijn woonkamer naar de traag draaiende wieken. ‘Het scheprad draait altijd mee. Ik haal ‘m niet uit zijn werk.’ Hans legt uit dat het uitslaan van de kammen, die ervoor zorgen dat het scheprad met de molenas is verbonden, niet het werk is. ‘Het opnieuw inslaan is het probleem.’ De houten kammen zetten uit en zijn dan nauwelijks meer terug te monteren. Daarom maalt de molen altijd als er wind staat.

De Rode Molen, aan de Rode Polder te Oud Ade stond van 1959 tot 1987 onder hoede van de familie van Klink. Joke Vaneman-van Klink werd geboren in 1962. Ze groeide op in de naastgelegen molenaarswoning in een gezin met een oudere broer en zus en een tweelingbroer. “Ik weet eigenlijk niet of mijn vader officiële papieren als molenaar had.”

Al 22 jaar is Ruud Bax molenaar van de Hoogmadesche Molen, ook wel bekend als ‘de Heerlijkheid’ te Hoogmade, een wipmolen uit 1897. Hij is er vaak te vinden. Ik tref hem aan, bezig met het opnieuw in de witte verf zetten van de paaltjes rondom de molen.

De Hollandse Plassen. Een gebied tussen Katwijk, Amsterdam, Utrecht en Den Haag met veel water en recreatie. Alles is er voor een dagje uit of een vakantie lang.

900 jaar geleden was het gebied vanuit Leiderdorp naar Rijnsaterwoude een uitgestrekte veenwildernis met rietvelden, moerassen, hoogveenbulten en veenstroompjes. Kaag en Braassem had toen geen enkele economische betekenis. Totdat Priester Hendrik zich in dit gebied vestigde.

Eind negentiende eeuw zette de eerste Heemskerker voet in de toen al eeuwenoude boerderij. Al gauw werd besloten om van de melk die de koeien gaven, Boeren-Leidsekaas te maken. We zijn inmiddels 116 jaar verder en Boris en Ellen Heemskerk zijn de vierde generatie Leidse kaasmakende Heemskerkers op De Morgenstond.

Met al het water in Kaag en Braassem is niet alles even makkelijk bereikbaar. Om fietsers en voetgangers niet kilometers door de polders te sturen, worden op diverse punten veerpontjes ingezet. Dat is in de meeste gevallen vooral erg handig.